Program profilaktyczno- wychowawczy

Program wychowawczo- profilaktyczny

Szkoły Podstawowej nr 2 w Brześciu Kujawskim

na rok szkolny 2021/2022

 

Podstawa prawna

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (zwłaszcza art. 72);
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka;
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych;
• Konwencja o Prawach Dziecka;
• Ustawy i rozporządzenia MEN (zwłaszcza Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo Oświatowe oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnospraw­nością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej); (art. 4 ust. pkt 24 oraz art. 26) (art. 84 ust. 1–3 oraz ust. 5 ustawy Prawo oświatowe;
• Karta Nauczyciela;
• Programy narodowe i krajowe w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia

 Program wychowawczo-profilaktyczny został opracowany na podstawie diagnozy potrzeb i problemów występujących w środowisku szkolnym, z uwzględnieniem:

• wyników ewaluacji,
• sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez dyrektora,
• ewaluacji wcześniejszego programu wychowawczego i programu profilaktyki realizowanego w roku szkolnym 2020/2021,
• wniosków i analiz (np. wnioski z pracy zespołów zadaniowych, zespołów przedmiotowych, zespołów wychowawczych itp.),
• innych dokumentów i spostrzeżeń ważnych dla szkoły.

 

Wprowadzenie

Wychowanie to wspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, które powinno być wzmacniane i uzupełniane przez działania z zakresu profilaktyki dzieci i młodzieży (art. 1 pkt 3 ustawy Prawo oświatowe)

Profilaktyka to kompleksowa interwencja kompensująca niedostatki wychowania, która obejmuje równolegle trzy obszary działania:

• wspomaganie wychowanka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi jego prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, (czyli budowanie odporności  i  konstruktywnej  zaradności )
• ograniczanie, likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia,
• inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi oraz umożliwiają prowadzenie zdrowego stylu życia.

Czynniki ryzyka  – cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych i zaburzeń:

• dysfunkcje w rodzinie,
• niepowodzenia szkolne,
• zaburzone relacje rówieśnicze,
• brak umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
• zaburzenia zachowania i emocji,
• dostęp do środków odurzających,
• zdalne nauczanie,

Z tego względu ważne jest, by dostrzegać w życiu dziecka występowanie czynników sprzyjających zachowaniom problemowym, oraz reagować i  tym samym zapobiegać dalszemu kumulowaniu się ryzyka.

 

Czynniki chroniące – cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność jednostki na działanie czynników ryzyka. Najważniejsze czynniki chroniące:

• silne więzi rodzinne,
• zainteresowanie nauką szkolną, aspiracje edukacyjne,
• uwzględnianie wartości promowanych przez wiarę chrześcijańską,
• zainteresowania oraz przynależność do konstruktywnych grup rówieśniczych,
• pozytywne relacje z dorosłymi (autorytety),
• właściwa hierarchia wartości,
• promowanie zdrowego stylu życia.

 

Wstęp

Program Wychowawczo – Profilaktyczny szkoły dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów, obejmuje wszystkie treści

i działania o charakterze wychowawczym i profilaktycznym. Tworzy on spójną całość ze szkolnym zestawem programów nauczania

i uwzględnia wymagania opisane w podstawie programowej. Wychowawcy klas realizują zadania zawarte w programie wychowawczo-profilaktycznym na godzinach z wychowawcą, a nauczyciele – na zajęciach edukacyjnych.

Szkoła jako środowisko wychowawcze ma za zadanie wspomagać uczniów w osiąganiu wszechstronnego rozwoju, kształtować postawy, umożliwiać korygowanie deficytów oraz zapobiegać  zagrożeniom poprzez działania profilaktyczne i wspieranie uczniów w trudnych sytuacjach.

W wychowaniu młodego człowieka najważniejszą rolę odgrywa dom rodzinny. Rolą szkoły jest wspieranie tych działań, a ponadto wprowadza on ucznia w prawidłowe kontakty społeczne oraz rozwija jego wiedzę i umiejętności. Ważne jest zatem, aby obie strony współdziałały i wspierały się w dążeniu do wszechstronnego rozwoju  dziecka. Naszym wspólnym celem jest zapobieganie zachowaniom negatywnym dzieci i młodzieży oraz współdziałanie dla zapewnienia im bezpieczeństwa.

 

Program Wychowawczo – Profilaktyczny szkoły powstał w oparciu o diagnozę sytuacji wychowawczej w szkole. Dokonano analizy potrzeb szkoły w oparciu o:

• obserwację zachowań uczniów na zajęciach lekcyjnych, w czasie przerw międzylekcyjnych oraz podczas wycieczek,
• rozmowy z rodzicami i uczniami,
• analizę frekwencji w dziennikach lekcyjnych,
• rozmowy z rodzicami na zebraniach szkolnych,
• wywiady z wychowawcami, nauczycielami i personelem szkoły.

Przeprowadzona diagnoza posłużyła do ustalenia głównych obszarów zagrożenia ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia psychologiczno- pedagogicznego poprzez np:

• podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez określanie osobistego potencjału,
• rozwijanie umiejętności oceny własnych możliwości,
• budowanie atmosfery wsparcia i zrozumienia w sytuacji problemowej oraz promowanie rzetelnej wiedzy mającej na celu zredukowanie lęku.
• wzmacnianie wiary we własne możliwości, budowanie pozytywnej samooceny.
• omawianie sposobów rozwiązywania własnych problemów,
• pomoc w odbudowaniu relacji i opanowaniu stresu po zdalnym nauczaniu.

 

Zadania  ogólne

Działalność wychowawczo – profilaktyczna w szkole polega na prowadzeniu działań z zakresu promocji zdrowia oraz wspomaganiu ucznia i wychowanka w jego rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze:

• fizycznej – ukierunkowanej na zdobycie przez ucznia i wychowanka wiedzy i umiejętności pozwalających na prowadzenie zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych,
• psychicznej – ukierunkowanej na zbudowanie równowagi i harmonii psychicznej, ukształtowanie postaw sprzyjających wzmacnianiu zdrowia własnego i innych ludzi, kształtowanie środowiska sprzyjającego rozwojowi zdrowia, osiągnięcie właściwego stosunku do świata, poczucia siły, chęci do życia i witalności,
• społecznej – ukierunkowanej na kształtowanie postawy otwartości w życiu społecznym, opartej na umiejętności samodzielnej analizy wzorów i norm społecznych oraz ćwiczeniu umiejętności wypełniania ról społecznych,
• aksjologicznej – ukierunkowanej na zdobycie konstruktywnego i stabilnego systemu wartości, w tym docenienie znaczenia zdrowia oraz poczucia sensu istnienia.

Najważniejsze cele wychowania i profilaktyki

 Cel główny:

Wyrównywanie szans wszystkich uczniów poprzez dążenie do wszechstronnego rozwoju osobowego wychowanka w wymiarze    intelektualnym, fizycznym, psychicznym, zdrowotnym i społecznym

 Cele szczegółowe:

1. Kształtowanie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej i regionalnej, świadomości swoich praw  i   obowiązków. Zaznajamianie  z czynnikami zagrażającymi bezpieczeństwu i zdrowiu oraz uczenie prawidłowej reakcji na te zagrożenia.
2. Kształtowanie nawyków kulturalnego zachowania, efektywnej współpracy, komunikowania się z rówieśnikami. Wdrażanie do życia                   w społeczności szkolnej i w grupie rówieśniczej. Kształtowanie postaw, respektowanie norm społecznych i wychowanie do wartości.
3. Wspieranie rozwoju intelektualnego, przygotowanie do odbioru dóbr kultury i sztuki, upowszechnianie czytelnictwa, szanowanie dorobku narodowego przy jednoczesnym otwarciu się na wartości europejskie.
4. Wdrażanie do budowania właściwych relacji międzyludzkich. Zapobieganie zachowaniom Kształtowanie postawy tolerancji wobec wartości (kultura, religia, poglądy itp.) uznawanych przez innych ludzi.
5. Kształtowanie właściwych nawyków higienicznych i zdrowotnych, umiejętności dokonywania wyboru zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi, propagowanie ekologicznego stylu życia. Motywowanie do zdrowego stylu życia. Uświadamianie szkodliwego oddziaływania na organizm różnego rodzaju substancji psychoaktywnych. Zapobieganie uzależnieniom od urządzeń elektronicznych (komputer, telefon).Promowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego.
6. Wspomaganie, w miarę posiadanych zasobów, wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, z uwzględnieniem jego indywidualnej sytuacji. Zapewnienie mu bezpieczeństwa fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. Wspieranie ucznia w procesie nabywania wiedzy, sprawności, postaw i nawyków, które zapewniają mu przygotowanie do racjonalnego i godnego życia oraz kontynuacji nauki na dalszym etapie.

 Oczekiwane efekty działań wychowawczych – profilaktycznych

Uczeń:

• umie okazać sympatię i przyjaźń, jest otwarty i życzliwy,
• ma poczucie własnej wartości, kocha i szanuje rodziców,
• jest dobrym kolegą,
• potrafi korygować własne postępowanie i postawy zgodnie z normą moralną i społeczną,
• umie rozmawiać o swoich emocjach,
• samodzielnie dokonuje oceny i samooceny,
• rozpoznaje postawy negatywne społecznie i nie akceptuje ich,
• zdaje sobie sprawę z wartości jaką jest zdobyta wiedza i wykształcenie,
• zna symbole narodowe i regionalne, wie jak się wobec nich zachować,
• wie, jak bezpiecznie korzystać z sieci,
• przestrzega zasad bezpieczeństwa własnego i innych,
• zna zagrożenia dla swojego zdrowia i potrafi ustrzec się przed uzależnieniami,
• zna i stosuje się do wytycznych epidemiologicznych na wypadek pandemii.
• dba o najbliższe środowisko i chce pracować na jego rzecz,
• włącza się w prace samorządu klasowego i szkolnego,
• bierze aktywny udział w uroczystościach szkolnych,
• dba o czystość i schludny wygląd.

 

Treści wychowawczo -profilaktyczne

1. Sfera fizyczna

Edukacja zdrowotna – zdrowie

Zadania:

• Propagowanie zdrowego trybu życia.
• Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą.
• Kształtowanie umiejętności adekwatnego zachowania się w sytuacjach zwycięstwa i porażki.
• Kształtowanie umiejętności przestrzegania zasad prawidłowego odżywiania się.
• Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu.
• Kształtowanie umiejętno­ści świadomego wyzna­czania sobie konkretnych celów.
• Kształtowanie świado­mości własnego ciała z uwzględnieniem zmian fizycznych i psychicznych w okresie dojrzewania.

 

1. Sfera społeczna

             Kształtowanie postaw społecznych  – relacje

             Zadania:

• Zapoznanie z podstawowymi prawami i obowiązkami wynikającymi z roli ucznia oraz członka szkolnej społeczności, rodziny i kraju.
• Kształtowanie umiejętno­ści właściwej komunika­cji, stanowiącej podstawę współdziałania.
• Kształtowanie przyjaznych relacji międzyludzkich i międzykulturowych.
• Rozwijanie umiejętności rozpoznawania, nazywania i wyrażania własnych uczuć.
• Kształtowanie pozytywnych relacji w klasie.
• Uświadomienie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nią radzić
• Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji.
• Podejmowanie działań w zakresie samorządności uczniów.
• Wyzwalanie chęci do działania na rzecz innych osób w celu poprawy ich sytuacji (wolontariat).
• Rozwijanie poczucia przy­należności do grupy (Sa­morząd Uczniowski).
• Kształtowanie wrażliwości na problemy społeczne.
• Propagowanie działań na rzecz ochrony klimatu i motywowanie do nich.
• Kształtowanie postawy odpowiedzialności za środowisko.

 

Doradztwo edukacyjno- zawodowe

• Udzielanie pomocy uczniom w osiąganiu umiejętności podejmowania decyzji o wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia.
• Kształtowanie odpowiedzialności za własny rozwój zawodowy.
• Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny.
• Wyrobienie w uczniach pozytywnych postaw wobec pracy.
• Współdziałanie z rodzicami w realizacji powyższych zadań.
• Gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej (o zawodach, o rynku pracy, o możliwościach kształcenia i zatrudnienia.

 

Współpraca z rodzicami

• Zapoznanie rodziców z głównymi aktami i programami szkoły oraz współpraca przy ich tworzeniu.
• Uwzględnienie propozycji Rady Rodziców przy tworzeniu Programu Wychowawczo-Profilaktycznego, organizacji imprez szkolnych.
• Wspólne organizowanie imprez.
• Podnoszenie wiedzy pedagogicznej rodziców poprzez spotkania ze specjalistami.
• Pomoc rodzinom zagrożonym niedostosowaniem społecznym lub znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej.

 

III.    Sfera duchowa

Wartości , normy  i wzory zachowań – kultura

 Zadania:                                              

• Kształtowanie gotowości do uczestnictwa w kulturze, poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także poszanowania innych kultur i tradycji.
• Kształtowanie przynależności do społeczności szkolnej, lokalnej, polskiej i europejskiej oraz kształtowanie postaw patriotycznych.
• Kształtowanie postaw patriotycznych i więzi z własnym regionem.
• Kształtowanie umiejętności życia w społeczeństwie.
• Kształtowanie wrażliwości estetycznej poprzez kontakt z dziełami literac­kimi i wytworami kultury.
• Kształtowanie świadomości odmienności osób niepełnosprawnych, innej narodowości, wyznania, tradycji kulturowej oraz ich praw.
• Inspirowanie do podejmowania aktywności i inicjatyw.
• Przygotowanie do radzenie sobie w sytuacjach codziennych wymaga­jących umiejętności praktycznych.
• Kształtowanie poczucia własnej wartości dziecka.
• Rozwijanie kreatywności i przedsiębiorczości oraz brania odpowiedzialności za swoje decyzje i działania.
• Rozwijanie takich cech jak: pracowitość, odpo­wiedzialność, prawdo­mówność, rzetelność i wytrwałość.
• Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci.
• Budowanie u młodzieży świadomości prawnej.
• Kształtowanie umiejętności racjonalnego planowania własnych wydatków i znajomości inwestowania.

     1. Sfera psychiczna

     Profilaktyka  zachowań ryzykownych – bezpieczeństwo

     Zadania:

• Kształtowanie umiejętności asertywności oraz podejmowania samodzielnych decyzji oraz odpowiedzialności za ich skutki.
• Zwrócenie uwagi na zagrożenia wynikające ze stosowania substancji uzależniających takich jak: alkohol, narkotyki, tytoń, leki psychotropowe.
• Kształtowanie umiejętności rozpoznawania i nazywania pozytywnych i negatywnych emocji.
• Rozwijanie umiejętności prowadzenia rozmowy w sytuacji konfliktu – podstawy negocjacji i mediacji.
• Dostarczanie wiedzy na temat osób i instytu­cji świadczących pomoc w trudnych sytuacjach.

 

Informowanie rodziców o rodzajach i formach pomocy proponowanych przez instytucje wspierające szkołę.

 

• Organizowanie dla rodziców spotkań związanych z problemami i zagrożeniami współczesnej młodzieży.
• Zapewnienie uczniom pomocy w nauce (zajęcia uwzględniające potrzeby uczniów, rewalidacyjne, specjalistyczne tj. korekcyjno- kompensacyjne, logopedyczne, dydaktyczno- wyrównawcze, zajęcia z uczniem zdolnym- polonistyczne, matematyczne, przyrodnicze; dydaktyczno- wyrównawcze w klasach starszych: polonistyczno- matematyczne, chór, kółko plastyczne, innowacje „ Twórcze opowieści”, kółko teatralne, matematyczne, polonistyczne).
• Stworzenie uczniom możliwości uczestniczenia w kołach zainteresowań oraz organizacjach działających na terenie szkoły.

 

Bezpieczeństwo uczniów.

• Zapoznanie uczniów z drogą ewakuacyjną szkoły.
• Omawianie zasad bezpiecznego spędzania przerw, zachowania się w trakcie lekcji i imprez szkolnych.
• Organizowanie próbnych alarmów przeciwpożarowych.
• Kształtowanie umiejętności zachowania ostrożności w kontaktach z nieznajomymi.
• Kształtowanie umiejętności zachowania się w niebezpiecznych sytuacjach.
• Stosowanie się do wytycznych Ministra Zdrowia, GiS, MEiN związanych z pandemią covid – 19.

 

Ochrona uczniów przed uzależnieniem od cyberprzestrzeni.

• Rozwijanie świadomości dotyczącej prawa do prywatności, w tym do ochrony danych osobo­wych oraz ograniczonego zaufania do osób pozna­nych w sieci.
• Kształtowanie świadomości negatywnego wpływu pracy przy komputerze na zdrowie i kontakty społeczne oraz niebezpie­czeństw wynikających z anonimowości kontaktów.
• Podejmowanie działań ukierunkowanych na przeciwdziałaniu negatywnych zachowań w Internecie ( challenge, hejt).
• Podejmowanie działań zwiększających świadomość ucznia związaną z bezpiecznym korzystaniem z Internetu.

 

 Udzielanie pierwszej pomocy.

• Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
• Kształtowanie wrażliwości na krzywdę innych.

 

Ewaluacja  Programu Wychowawczo-Profilaktycznego

Ewaluacja programu polega na systematycznym gromadzeniu informacji na temat prowadzonych działań, w celu ich modyfikacji i podnoszenia skuteczności programu wychowawczo-profilaktycznego. Ewaluacja przeprowadzana będzie poprzez:

• obserwację zachowań uczniów i zachodzących w tym zakresie zmian,
• analizę dokumentacji,
• przeprowadzanie ankiet,
• rozmowy z rodzicami,
• wymianę spostrzeżeń w zespołach wychowawców i nauczycieli.